- Толығырақ
Тарбағатай тауы – Қазақстанның шығыс бөлігіндегі табиғи байлығы мол, тарихы терең өңір. Ол Шығыс Қазақстан және Абай облыстары аумағында орналасқан. Жотаның ең биік нүктесі – Тастау тауы (шамамен 2 992 м).
Табиғатының алуан түрлілігімен ерекшеленетін бұл аймақта дала, шөлейт және орманды алқаптар қатар кездеседі. Мұнда марал, арқар, сілеусін, қоңыр аю сияқты жануарлар мекендейді. Сонымен бірге, эндемик өсімдіктер мен дәрілік шөптерге бай.
Бүгінгі күнге дейін флораның 1 640 түрі анықталған. Парктің ерекшелігі – өсімдіктердің сирек кездесетін, Қазақстанның «Қызыл кітабына» енген 35-тен астам түрінің осында өсетіндігі.
Ұлттық парктің омыртқалы жануарлар фаунасы да бай: жалпы 376 түр бар, оның ішінде 19 түрі – балықтар, 2 түрі – қосмекенділер, 23 түрі – бауырымен жорғалаушылар, 272 түрі – құстар, 60 түрі – сүтқоректілер.
Оның ішінде сирек кездесетін және жойылып кету қаупі бар жануарлардың 40 түрі мемлекет қамқорлығына алынған. Атап айтқанда, «Қызыл кітапқа» енген 1 бауырымен жорғалаушы, 33 құс және 6 сүтқоректінің түрі парктің ерекше қорғауында.
Тарбағатай жотасы – табиғи байлығымен ғана емес, тарихи-мәдени мұраларымен де құнды. Мұнда тарихи-мәдени ескерткіштер көптеп кездеседі. Бүгінде ұлттық парк экологиялық туризмді дамытуға қолайлы аймақ ретінде де ерекше мәнге ие.
Видео авторы: @temeshov_serikjan,
Мәтін авторы: Экологиялық ағарту инженері: Ә.Көбенова.
- Толығырақ
– оның табиғи мінез-құлықтарының бірі, көбіне қауіп-қатерді сезгенде байқалады.
• Дыбыс шығаруы (ысқырығы):
Тік тұрған күйде суыр қатты, ысқырық тәрізді дыбыс шығарады. Бұл – дабыл белгісі.
Тік тұрып дыбыс шығару – тек қорғаныс мінезі ғана емес, сонымен қатар үйірге ескерту сигналы. Басқа суырлар дыбысты естіп, дереу інге жасырынуға тырысады.
• Бақылаушы дарақ:
Әдетте бір үйірде «күзетші» суыр болады. Ол ін маңында тік тұрып, қауіпті аңдып, керек болса ысқырып дабыл береді. Бұл – әлеуметтік ұйымдасуының бір көрінісі.
Мәтін авторы: ҒАЭМ бөлімі;
Видео авторы: @take.tau
- Толығырақ
Табиғатты қорғау – баршамыздың ортақ міндетіміз. Осы мақсатта «Тарбағатай» зоологиялық қаумалының мемлекеттік инспекторлары жоспарлы рейдтік іс-шара жүргізді. Шара барысында инспекторлар аймақты аралап, табиғатты қорғау заңнамасының сақталуын бақылап, жануарлар дүниесіне қауіп төндіретін заңсыз әрекеттердің алдын алуды мақсат етті.
Рейд барысында сондай-ақ жергілікті жеке шаруа қожалықтарына барып, өрт қауіпсіздігі ережелерін сақтау туралы түсіндірме жұмыстарын жүргізді. Инспекторлар қожалық иелеріне арнайы жадынама таратып, өрттің алдын алу шараларын сақтау қажеттігін атап өтті.
«Табиғатты қорғау мен өрттің алдын алу – тек мемлекеттік органдардың ғана емес, барша тұрғындардың ортақ жауапкершілігі. Әр азамат туған жердің байлығын қорғауға үлес қосса, болашақ ұрпаққа аманат етер табиғатымыз да сақталады», – дейді қаумал инспекторлары.
Рейд барысында заң бұзушылықтар орын алмады. Бұл бағыттағы рейдтік іс-шаралар алдағы уақытта да жалғасын табатын болады.
⸻
🖊️📸 Орман шебері-мемлекеттік инспектор: Аманжол Өтешов.
- Толығырақ
Сіз ұзақ жылдар бойы туған өлкенің табиғатын қорғап, “Тарбағатай” мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің дамуына зор үлес қостыңыз. Мемлекеттік инспектор ретінде жауапты қызмет атқарып, жануарлар мен өсімдіктер дүниесінің сақталуына елеулі еңбек сіңірдіңіз.
Зейнеткерлікке шығуыңыз – абыройлы еңбектің, адал қызметтің жемісі. Сізді осы қуанышты сәтіңізбен шын жүректен құттықтаймыз! Алдағы өмір жолыңызда денсаулық, отбасыңызға амандық, ұзақ ғұмыр тілейміз.
Ізгі тілекпен:
“Тарбағатай” МҰТП” РММ директоры А. Серкебаев пен ұлттық парк ұжымы
- Толығырақ
Мен, Гергенрейдер Екатерина Константиновна “Тарбағатай” МҰТП-нде мемлекеттік инспектор болып қязмет етемін.
Қоршаған ортаны қорғау – тек экология саласындағы мамандардың ғана емес, әр азаматтың борышы. Осы ұлы міндетті күнделікті еңбегімен жүзеге асырып жүрген жандардың бірімін.
Өз қызметімде табиғатты сақтау мен қоршаған ортаны қорғауды басты мақсат етіп қойдым. Заң бұзушылықтарды анықтау мен алдын алу, табиғатты қорғау шараларын ұйымдастыру сынды жауапты жұмыстарды атқарып келемін. Бірнеше экологиялық акциялар мен ағаш отырғызу шараларына атсалыстым. Әсіресе жастар арасында экологиялық мәдениетті қалыптастыруға бағытталған жобаларға ерекше көңіл бөлемін. Қоғаммен ашық жұмыс істеу – оның басты ұстанымдарының бірі.
Қоршаған орта – болашақ ұрпаққа аманат. Бұл сөздерді ұран еткен мемлекеттік инспектор үшін экология – тек жұмыс емес, өмірлік ұстаным. Оның жанашырлығы мен кәсіби біліктілігі – еліміздің экологиялық қауіпсіздігіне қосылған нақты үлес.
- Толығырақ
2025 жылдың 11 тамызы күні “Қарабас” туристік маршрутының бойында тазалық шарасы ұйымдастырылды. Табиғат аясында өткен сенбілікке орман шебері А.Көксегенов және мемлекеттік инспекторлар С.Токушев, Ж.Аманбаев, Қ.Еркінтаев пен А.Имашев атсалысты.
Іс-шара барысында 0,2 гектар аумақ қоқыстан тазартылып, 0,01 тонна тұрмыстық қалдық қоқыс полигонына шығарылды.
Осындай сенбіліктер қоршаған ортаны қорғауға, экологиялық мәдениетті арттыруға және туристік аймақтардың тартымдылығын сақтауға мүмкіндік береді.
“Бақты” орманшылығының басшысы: Ф.Хихматалимов.
- Толығырақ
Бұл жануар негізінен жеке (жалғыз) өмір сүретін, аумақты иемденетін, жыртқыш. Дегенмен, кейбір ерекше жағдайларда олардың бірге жүріп тіршілік етуі мүмкін, бірақ бұл уақытша және шектеулі жағдайларда ғана байқалады.
• Тас сусары – территориялық жануар. Әр жеке дараның өзінің иеліктегі аумағы болады.
• Аталықтар мен аналықтар бір-бірінің аумағына сирек кездеседі, негізінен көбею маусымында ғана топтасып жүреді.
• Күшіктер туғаннан кейін (көктем – жаз айларында), аналық тас сусары оларды бірнеше ай бойы азықтануға үйрету мақсатында ертіп жүреді.
• Бұл кезеңде аналық пен оның күшіктері бірге тіршілік етеді, түнде бірге қозғалуы мүмкін.
🖊️ Ғылым, ақпарат және экологиялық мониторинг бөлімі.
Серкебаев Айдын Серікұлы
«Тарбағатай» мемлекетік ұлттық табиғи паркі» РММ директоры
"Тарбағатай" Ұлттық паркі. Сан. тазалау үшін ақы төлеу
"Тарбағатай" Ұлттық паркі. Көлікке арналған тұрақ ұсыну
